Ο φεμινισμός είναι εγγενώς συμπεριληπτικός και διαθεματικός
Μεταξύ του φεμινιστικού και του ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος υπάρχει μια φυσική συμμαχία, με βαθιά διασύνδεση στην κοινή πορεία για την κοινωνική δικαιοσύνη. Από τις απαρχές του, το φεμινιστικό κίνημα είχε ως κυρίαρχα αιτήματα την ισότητα και τη συμπερίληψη. Αυτά αποτελούν και τα θεμέλια του ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος.
Η αμφισβήτηση των περιοριστικών, κοινωνικά κατασκευασμένων κατηγοριών του φύλου αποτελεί κοινό πεδίο δράσης και για τα δύο κινήματα. Ιστορικές μορφές όπως οι τρανς γυναίκες Marsha P. Johnson και Sylvia Rivera, που πρωτοστάτησαν στην εξέγερση του Stonewall το 1969, αγωνίστηκαν ενάντια στην αστυνομική βία, τις διακρίσεις και την περιθωριοποίηση.
Θεμελιώδεις άξονες όπως η αμφισβήτηση των κοινωνικά κατασκευασμένων έμφυλων ρόλων, η αυτοδιάθεση του σώματος, η καταπολέμηση της πατριαρχίας και η διεκδίκηση της ισότητας και συμπερίληψης αποτελούν κοινό έδαφος στο οποίο συναντώνται τα δύο κινήματα. Ο σύγχρονος φεμινισμός, μέσα από διαθεματικές προσεγγίσεις, αναγνωρίζει ότι ο αγώνας για τα δικαιώματα των γυναικών είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον αγώνα για τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Μαζί διεκδικούμε έναν κόσμο όπου όλοι οι άνθρωποι θα απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα και ελευθερίες.
Στο σημερινό πολιτικό περιβάλλον, τα δικαιώματα των γυναικών και των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων δέχονται επίθεση από τις ίδιες συντηρητικές και ακροδεξιές δυνάμεις, καταδεικνύοντας ότι η απελευθέρωση από την πατριαρχία είναι κοινός στόχος. Όπως το φεμινιστικό κίνημα εξελίχθηκε για να συμπεριλάβει τις διαφορετικές εμπειρίες των γυναικών, έτσι πρέπει να συνεχίσει να εξελίσσεται για να αγκαλιάσει και τις τρανς θηλυκότητες. Οποιοιδήποτε διαχωρισμοί αποπροσανατολίζουν από τον κοινό αγώνα και αποδυναμώνουν και τα δύο κινήματα σε μια εποχή που η αλληλεγγύη είναι πιο αναγκαία από ποτέ.
Η βιολογικοποίηση του φύλου αποτελεί επικίνδυνη οπισθοδρόμηση
Η επίκληση της «βιολογίας» και της «φύσης» ως εργαλείο διαχωρισμού και αποκλεισμού συνιστά ιστορικά μια επικίνδυνη στρατηγική που έχει χρησιμοποιηθεί για να δικαιολογήσει κάθε είδους διακρίσεις. Η αντίληψη περί δύο απολύτως διακριτών βιολογικών φύλων αποτελεί μια κοινωνική κατασκευή που δεν ανταποκρίνεται στην πολυπλοκότητα της ανθρώπινης βιολογίας. Ας θυμηθούμε ότι ανάλογα επιχειρήματα χρησιμοποιήθηκαν για να υποστηρίξουν τη φυλετική ανωτερότητα, την αποικιοκρατία, αλλά και τον αποκλεισμό των γυναικών από δημόσιους ρόλους και δικαιώματα.
Τα τρανς άτομα είναι γυναίκες - Όχι σε διαχωρισμούς μεταξύ διαφορετικών θηλυκοτήτων
Τα τρανς άτομα δεν ζητούν μια «ρευστή ταυτότητα» όπως συχνά παρουσιάζεται παραπλανητικά, αλλά την αναγνώριση της πραγματικής τους ταυτότητας. Οι τρανς γυναίκες είναι γυναίκες και διεκδικούν να αναγνωρίζονται ως τέτοιες, χωρίς αστερίσκους και υποσημειώσεις.
Το ζητούμενο δεν είναι μια «ειδική μεταχείριση», αλλά η απλή αποδοχή και κατανόηση της θηλυκότητάς τους και της ταυτότητάς τους ως γυναίκες.
Είναι καίριας σημασίας οι cis γυναίκες να κατανοήσουν και να αποδεχτούν τις τρανς θηλυκότητες ως αυθεντικές εκφράσεις γυναικείας ταυτότητας. Αυτό δε σημαίνει ότι οι εμπειρίες των cis και των τρανς γυναικών είναι ταυτόσημες - κάθε γυναίκα έχει τη δική της μοναδική εμπειρία ζωής που επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες. Όμως, η αλληλεγγύη μεταξύ όλων των γυναικών είναι απαραίτητη για την επίτευξη της συλλογικής απελευθέρωσης από την πατριαρχία.
Αυτή η αλληλεγγύη πρέπει να εκφράζεται έμπρακτα:
● Με την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των τρανς γυναικών στην απασχόληση, την υγειονομική περίθαλψη, τη στέγαση και τη φροντίδα - τομείς όπου συχνά αντιμετωπίζουν σοβαρές διακρίσεις.
● Με την υποστήριξη της πρόσβασης των τρανς γυναικών σε γυναικείους χώρους και υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των καταφυγίων για κακοποιημένες γυναίκες, των τουαλετών και των αποδυτηρίων.
● Με την αντίσταση σε νομοθετικές προσπάθειες που στοχεύουν στον περιορισμό των δικαιωμάτων των τρανς ατόμων, ειδικά εκείνων που αφορούν την αυτοδιάθεση του σώματος και την αναγνώριση της ταυτότητας φύλου.
● Με την ενεργή συμπερίληψη τρανς φωνών σε φεμινιστικές συζητήσεις και οργανώσεις, αναγνωρίζοντας ότι η οπτική τους είναι πολύτιμη για την κατανόηση των πολύπλοκων τρόπων με τους οποίους η πατριαρχία και ο σεξισμός επηρεάζουν διαφορετικά τις γυναίκες.
● Με την καταπολέμηση της ρητορικής που παρουσιάζει τις τρανς γυναίκες ως «απειλή» ή ως «άλλες», αναγνωρίζοντας ότι αυτή η ρητορική αναπαράγει τις ίδιες πατριαρχικές τακτικές που χρησιμοποιούνται για να διαιρούν τις γυναίκες και να αποδυναμώνουν το φεμινιστικό κίνημα.
Για την εργασία στο σεξ: Μια φεμινιστική προσέγγιση
Σε πρόσφατες συζητήσεις, προβάλλεται η θέση ότι το «ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα ζητά την επαγγελματοποίηση της πορνείας», παρουσιάζοντας αυτή τη θέση ως αντιφεμινιστική. Αυτή η τοποθέτηση δημιουργεί μια ακόμη ψευδή διχοτόμηση και αγνοεί τις φωνές των ίδιων των εργαζομένων στο σεξ.
Ως φεμινιστικό δίκτυο, υποστηρίζουμε πως πρέπει να διακρίνουμε σαφώς μεταξύ της εργασίας στο σεξ που επιλέγεται ελεύθερα και της εξαναγκαστικής πορνείας και του trafficking. Η δεύτερη περίπτωση συνιστά έγκλημα και βαριά παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων που πρέπει να καταπολεμηθεί αποφασιστικά. Η αποποινικοποίηση της εργασίας στο σεξ και η αναγνώριση δικαιωμάτων των προσώπων που την ασκούν δεν αντιμάχεται τις φεμινιστικές αρχές - αντίθετα, υποστηρίζει την αυτοδιάθεση του σώματος και τα δικαιώματα των γυναικών και ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων που εργάζονται στο σεξ.
Το υπάρχον νομικό πλαίσιο (Ν. 2734/1999) είναι προβληματικό και περιοριστικό. Στην πραγματικότητα λειτουργεί με στιγματιστικό και τιμωρητικό τρόπο που προάγει τις διακρίσεις και τη βία εναντίον των εργαζομένων στο σεξ, ενώ ταυτόχρονα δεν προστατεύει επαρκώς από την εξαναγκαστική πορνεία και το trafficking. Ένα νέο νομικό πλαίσιο θα πρέπει να στοχεύει στον αποστιγματισμό των προσώπων που ασκούν εργασία στο σεξ, να σέβεται την ιδιωτική και οικογενειακή τους ζωή, να αποποινικοποιεί την εργασία στο σεξ όταν επιλέγεται ελεύθερα, και να παρέχει πλήρη ασφαλιστική και υγειονομική κάλυψη.
Η συζήτηση για την εργασία στο σεξ πρέπει να συμπεριλαμβάνει τις φωνές των ίδιων των εργαζομένων στο σεξ, οι οποίοι συχνά παραγκωνίζονται σε διαλόγους που τους αφορούν. Η αντιμετώπιση της εργασίας στο σεξ με κοινωνιολογικούς και ηθικολογικούς όρους, χωρίς να ακούγονται οι φωνές των ίδιων των εργαζομένων, αναπαράγει δυστυχώς τα ίδια πατριαρχικά πρότυπα που υποτίθεται ότι ο φεμινισμός προσπαθεί να καταπολεμήσει.
Η στοχοποίηση των τρανς ατόμων συνιστά έμφυλη βία
Όταν αναφερόμαστε σε τρανς άντρες ως «γυναίκες που απέκτησαν ταυτότητα φύλου ανδρική» και τους προσδιορίζουμε ως «γένους θηλυκού», διαπράττουμε μια πράξη λεκτικής βίας που αμφισβητεί την ταυτοτική υπόσταση των τρανς ανθρώπων. Αυτό αποτελεί απεχθή βία για λόγους ταυτότητας φύλου που θέτει σε διακινδύνευση την προστασία της προσωπικότητας των τρανς ατόμων και δημιουργεί το έδαφος για περαιτέρω διακρίσεις και βία.
Η ρητορική που επιτίθεται σε άτομα κοινωνικά περιθωριοποιημένα, τραυματισμένα και που έχουν υποστεί διακρίσεις για χιλιάδες χρόνια δεν είναι φεμινισμός. Είναι απαράδεκτο να στοχοποιούνται άτομα που αντιμετωπίζουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο αυτοκτονιών και έχουν κατά 6 φορές περισσότερες απόπειρες από τα straight άτομα. Αυτό είναι καταπίεση που αναπαράγει τις ίδιες πατριαρχικές δομές που υποτίθεται ότι αντιπαλεύουμε.
Η αυθεντική φεμινιστική προσέγγιση είναι διαθεματική
Ο σύγχρονος φεμινισμός αναγνωρίζει ότι οι διάφορες μορφές καταπίεσης αλληλοσυνδέονται. Δεν μπορούμε να μιλάμε για φεμινιστική απελευθέρωση αν δεν συμπεριλαμβάνουμε όλες τις θηλυκότητες, αν δεν αναγνωρίζουμε τον τρόπο με τον οποίο η φυλή, η τάξη, η αναπηρία, ο σεξουαλικός προσανατολισμός και η ταυτότητα φύλου επηρεάζουν την εμπειρία των έμφυλων διακρίσεων.
Η θέση μας
Δηλώνουμε κατηγορηματικά ότι:
1. Υποστηρίζουμε πλήρως τα δικαιώματα όλων των τρανς, φυλοδιαφορετικών και ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων. Αναγνωρίζουμε το δικαίωμα κάθε ανθρώπου στον αυτοπροσδιορισμό και στην ελεύθερη έκφραση της ταυτότητας φύλου του.
2. Απορρίπτουμε κάθε μορφή φεμινισμού που εμπεριέχει αποκλεισμούς και διακρίσεις. Ο φεμινισμός είναι ένα κίνημα απελευθέρωσης για όλα τα φύλα, όχι ένα εργαλείο διαιώνισης διαχωρισμών.
3. Αναγνωρίζουμε ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ενιαία και αδιαίρετα. Δεν μπορούμε να διεκδικούμε δικαιώματα για μια ομάδα ανθρώπων εις βάρος μιας άλλης.
4. Το δίκτυο μας επιθυμεί να συμπεριλάβει περισσότερες θηλυκότητες και queer άτομα συγγραφείς, αναγνωρίζοντας ότι η διαφορετικότητα των φωνών και εμπειριών εμπλουτίζει τον αγώνα μας.
5. Υποστηρίζουμε έμπρακτα τα δικαιώματα των τρανς γυναικών στην απασχόληση, την υγειονομική περίθαλψη, τη στέγαση και τη φροντίδα, καθώς και την πρόσβασή τους σε γυναικείους χώρους και υπηρεσίες.
6. Υιοθετούμε μια διαθεματική προσέγγιση που αναγνωρίζει ότι οι διάφορες μορφές καταπίεσης είναι αλληλένδετες και δεν μπορούμε να μιλάμε για φεμινιστική απελευθέρωση αν δεν συμπεριλαμβάνουμε όλες τις θηλυκότητες.
7. Αναγνωρίζουμε τη διάκριση μεταξύ της εργασίας στο σεξ που επιλέγεται ελεύθερα και της εξαναγκαστικής πορνείας και του trafficking, υποστηρίζοντας την αυτοδιάθεση του σώματος και τα δικαιώματα των ατόμων που εργάζονται στο σεξ.
8. Αντιτιθέμεθα σε κάθε μορφή έμφυλης βίας, συμπεριλαμβανομένης της στοχοποίησης και της λεκτικής βίας κατά των τρανς ατόμων, που αμφισβητεί την ταυτοτική τους υπόσταση.
9. Ο φεμινισμός είναι πολύ σπουδαίος για να τον αφήνουμε στα χέρια μισαλλόδοξων και αποκλειστικών προσεγγίσεων. Ο φεμινισμός και η φεμινιστική κριτική θεωρία του φύλου έχουν προσφέρει εξαιρετικά σημαντικές έννοιες και εργαλεία σε όλα τα κινήματα που αγωνίζονται για ανθρώπινα δικαιώματα και αμφισβητούν τα κυρίαρχα συστήματα εκμετάλλευσης.
10. Δεν υπάρχει τίποτα που να χωρίζει τα άτομα που αγωνίζονται ενάντια στην πατριαρχία, ανεξαρτήτως αν είναι cis γυναίκες, γκέι, λεσβίες, άτομα με μήτρα, τρανς, μη δυαδικά, άντρες ή οποιαδήποτε άλλη ταυτότητα. Το δικαίωμα καμιάς από αυτές δεν απειλεί το δικαίωμα οποιασδήποτε άλλης.
Σίσσυ Δουτσίου
Η Σίσσυ Δουτσίου είναι ηθοποιός και ποιήτρια, μέλος του δικτύου "η Φωνή της". Το τελευταίο της βιβλίο είναι Οι αδελφές του Κάιν από τις εκδόσεις Καστανιώτη
