ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
«Το "TACK" είναι μια πολύ προσωπική καταγραφή της ζωής και του αγώνα δύο γυναικών για δικαίωση. Oι ζωές της Σοφίας και της Αμαλίας διασταυρώνονται όταν η Αμαλία αποφασίζει να στείλει μήνυμα της Σοφίας, λίγες ημέρες μετά την δημόσια μαρτυρία της για τον βιασμό της από έναν ισχυρό παράγοντα της ιστιοπλοΐας. Από εκείνη την στιγμή και έπειτα ξεκινά ένας δικαστικός αγώνας εναντίον του πρώην προπονητή της Αμαλίας. Η ταινία ακολουθεί και παρατηρεί τις δύο γυναίκες επί δύο χρόνια περίπλοκων και επώδυνων δικαστικών διαδικασιών.
Οι ζωές τους στην ταινία εκτυλίσσονται παράλληλα:
Άρχισα να κινηματογραφώ τη Σοφία ενώ γινόταν εθνικό σύμβολο, χωρίς να γνωρίζω τι θα ακολουθήσει, κι ενώ το κύμα των καταγγελιών είχε μόλις αρχίσει να ξεδιπλώνεται. Λίγο μετά, γνώρισα την Αμαλία και ξεκίνησα να περνάω χρόνο μαζί της και να κινηματογραφώ την ίδια και την οικογένειά της. Αναπτύχθηκε μεγάλη οικειότητα μεταξύ μας καθώς και με τις οικογένειές τους. Ιδιαίτερα στο διάστημα της δίκης, η κάμερά μου έγινε κατά κάποιον τρόπο αποθετήριο των δικών τους σκέψεων και συναισθημάτων. Έτσι μου ανοίχτηκε ένα παράθυρο στον κόσμο του σύνθετου ψυχικού τραύματος και το πώς αυτό επηρεάζει τα θύματα και τους κοντινούς τους ανθρώπους -κανείς δεν μένει αλώβητος όταν γίνεται ένας βιασμός.
Θέλησα όμως να προχωρήσω και πέρα από τη ζωή των πρωταγωνιστριών για να αφηγηθώ την ιστορία ενός σαθρού συστήματος ποινικής δικαιοσύνης και πώς αυτό κατακερματίζει τα θύματα. Η Αμαλία εξουθενώθηκε ψυχικά κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας. Μέσα από αυτή την οδυνηρή καταγραφή ελπίζω να προβληματίσω για την κατάσταση της παιδικής προστασίας στη χώρας μας, την έλλειψη ειδικής εκπαίδευσης των δικαστών και συνηγόρων σε θέματα έμφυλης βίας και παιδικής κακοποίησης, αλλά και την απουσία ενός γενικού πλαισίου προστασίας των θυμάτων στη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας. Ελπίζω ακόμα να δημιουργήσω ερωτήματα για το πώς οι σεξιστικές αντιλήψεις, η κυρίαρχη κουλτούρα, η τοξικότητα και η νοσηρότητα -στις επαρχιακές πόλεις ειδικά, χωρίς όμως να περιορίζεται εκεί- απομονώνουν, στιγματίζουν και φιμώνουν τα θύματα, ακόμα και όταν αυτά είναι παιδιά.»
– Βάνια Τέρνερ
Μικρή εισαγωγή στο κίνημα metoo με αφορμή το ντοκιμαντέρ TACK"
Η Βάνια Τέρνερ είναι ντοκιμαντερίστρια και κινηματογραφίστρια. Tα τελευταία χρόνια, η δουλειά της εξερευνά τις θεματικές του τραύματος, της απώλειας, της βίας και της επιβίωσης. Πριν αποφασίσει να ασχοληθεί με το ντοκιμαντέρ παρατήρησης, ως video journalist είχε καλύψει ανθρωπιστικές κρίσεις στην Μέση Ανατολή, την Ευρώπη και την υποσαχάρια Αφρική. Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία και Πολιτική Θεωρία. Το ντοκιμαντέρ μικρού μήκους "Girlhood", που συν-σκηνοθέτησε, έλαβε αρκετές διακρίσεις και προβλήθηκε σε κάποια από τα πιο σημαντικά φεστιβάλ για παιδιά και νέους.
Η ταινία "TACK" είναι το πρώτο της μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ και αφορά στο ΜΕ ΤΟΟ, έτσι όπως εκφράστηκε στην Ελλάδα κυρίως από τη Σοφία Μπεκατώρου.
ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΜΕ ΤΟΟ ξεκίνησε από την Αμερική και η ιστορία έχει ως εξής περίπου:
Το 2006, σε ένα καμπ στην Αμερική, η Heaven, υπερκινητική και γεμάτη θυμό μαθήτρια, επέμενε να εμπιστευτεί μια εμπειρία της στη δασκάλα της Ταράνα Μπερκ Η δασκάλα την απέφυγε αρχικά, μετά όμως δέχθηκε κι εκείνη άρχισε να μιλάει για την κακοποίηση που είχε υποστεί από τον εραστή της μητέρας της. Και τότε η δραστήρια ακτιβίστρια Ταράνα Μπερκ, μεγαλωμένη στο σκληρό Μπρονξ, με σπουδές στο Πανεπιστήμιο για τους μαύρους φοιτητές, στα πέντε πρώτα λεπτά διέκοψε τη Χέβεν και την παρέπεμψε σε άλλη υπεύθυνη. Δεν μπορούσε να ακούσει την ιστορία της γιατί ξαναζούσε το δικό της τραύμα. Όπως αφηγείται αργότερα η ίδια, ήθελε να φωνάξει σ΄αυτό το κορίτσι “metoo”, αλλά δεν τόλμησε, να το πει. Και τη στοίχειωνε αυτή της η δειλία.
Κάπως έτσι, η αφροαμερικανίδα ακτιβίστρια Ταράνα Μπέρκ αντιλήφθηκε την παντελή έλλειψη οργανωμένης υποστήριξης των κακοποιημένων γυναικών. Κάπως έτσι ίδρυσε την πλατφόρμα στο Myspace που την ονόμασε ΜΕ ΤΟΟ, και κάπως έτσι ξεκίνησε το κίνημα. Η Ταράνα καλούσε τις κακοποιημένες γυναίκες να μοιραστούν τις εμπειρίες τους. Η θεωρία της ήταν ότι δεν πρέπει να κρύβουμε το τραύμα αλλά να το μοιραζόμαστε. Και πως η θεραπεία του τραύματος είναι ένα ταξίδι.
Το “Me Too” γνώρισε ευρεία αποδοχή στην Αμερική όμως η διάδοσή του περιορίστηκε στον κύκλο των επιζώντων και των κακοποιημένων γυναικών. Μετατράπηκε σε παγκόσμιο κίνημα μία δεκαετία αργότερα, όταν το 2017, η ηθοποιός Alyssa Milano κατήγγειλε δημόσια για σεξουαλική παρενόχληση τον παραγωγό του Χόλλυγουντ Χάρβι Γουάνστιν. Επίσης κάλεσε όσες άλλες γυναίκες είχαν κακοποιηθεί να γράψουν στο τουίτερ ΜΕ ΤΟΟ. «Εάν όλες οι γυναίκες που έχουν παρενοχληθεί ή κακοποιηθεί σεξουαλικά έγραφαν το "#me too" ως κατάσταση, θα μπορούσαμε να δώσουμε στους ανθρώπους μια αίσθηση του μεγέθους του προβλήματος», έγραφε.
Πλήθος διασημότητες ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα, όπως ίσως θα θυμάστε. Το κίνημα γιγαντώθηκε σε όλο τον κόσμο.
Στην Ελλάδα το ΜΕ ΤΟΟ ξεκίνησε από την Σοφία Μπεκατώρου. Στις 25 Νοεμβρίου 2020 με αφορμή την «Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας Κατά των Γυναικών», η ολυμπιονίκης ιστιοπλόος ανέφερε ακροθιγώς το γεγονός της σεξουαλικής κακοποίησής της. Λίγες μέρες αργότερα, μίλησε με λεπτομέρειες σε συνέντευξή της στο περιοδικό Marie Claire, ενώ στις 14 Ιανουαρίου 2021, σε διαδικτυακή συζήτηση στο πρόγραμμα «Start to Talk/Σπάσε τη Σιωπή - Μίλησε, Μην Ανέχεσαι», περιέγραψε αναλυτικά τη σεξουαλική επίθεση που είχε δεχτεί από μεγαλο- παράγοντα της Ελληνικής Ομοσπονδίας, πριν 23 χρόνια.
Η υπόθεση της Μπεκατώρου μπήκε στο αρχείο λόγω παραγραφής του αδικήματος, αλλά ο δρόμος είχε ανοίξει. Πλήθος καταγγελίες άρχισαν να βλέπουν το φως της δημοσιότητας, ενώ με τη μεσολάβηση της ίδιας, μια άλλη περίπτωση κακοποίησης προκάλεσε την παρέμβαση του εισαγγελέα και η πρώτη δίκη για βιασμό ήταν γεγονός.
Την περιπέτεια αυτής της δίκης καταγράφει το ντοκιμαντέρ της Βάνια Τέρνερ. Ο φακός παρακολουθεί την ιστιοπλόο Αμαλία Προβελέγγιου από τη στιγμή που αποφασίζει να μοιραστεί την εμπειρία του βιασμού της με την Σοφία Μπεκατώρου μέχρι να ολοκληρωθεί η δίκη του βιαστή της και να βγει το αποτέλεσμα.
Σε
κάποιο σημείο της ταινίας θα ακούσουμε να αναφέρεται η ελληνική
πλατφόρμα ΜΕ ΤΟΟ, που δημιούργησαν η Σοφία Μπεκατώρου με την Κική
Πετρουλάκη από το Ευρωπαϊκή Δίκτυο κατά της βίας. Για να μπει κανείς σ’
αυτήν πληκτρολογεί MeNow_MeToo. Εκεί,
εκτός από πλήθος οδηγίες, δραστηριότητες, νομικές συμβουλές και άλλες
χρήσιμες πληροφορίες, μπορεί όποιο άτομο επιθυμεί να καταγγείλει την
κακοποίησή του σοβαρά και ανώνυμα. Σήμερα η λίστα των καταγγελιών
βρισκόταν στο νούμερο 278. γυναίκα 19, γυναίκα 8, γυναίκα 5, γυναίκα 23,
γυναίκα 36, γυναίκα...γυναίκα... Κάπου-κάπου και ένα αγόρι. Δράστες ο
άντρας της αδερφής μου, ο θείος, ο δάσκαλος, ο προϊστάμενος, ο
παππούς... και τα ρήματα φοβόμουν, φοβόμουν, σιχάθηκα, αηδίασα,
ντρεπόμουν, ένιωθα ενοχές, δεν με πίστεψαν, δε με υποστήριξε η μάνα μου
όταν το είπα.
Δεν θα σας κουράσω περισσότερο. Στο τέλος της προβολής μπορούμε να συζητήσουμε τους προβληματισμούς μας με τη σκηνοθέτρια. Το ζωντανό καλούμαστε να το υπερασπίσουμε. Το σάπιο, το νεκρό, το άδικο να το απορρίψουμε.
Ελένη Γούλα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου